ÖNERİ NEREYE GİTTİ?

‘Altılı Masa’ bugünlere ‘Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’ diye diye geldi. O kadar çok tekrar edildi ve öne çıkarıldı ki; ‘Altılı Masa’ bu öneri ile özdeşleşti. Sistem değişikliği öneriyordu, ancak iddiası çok büyüktü: Bir şey değişecek, her şey değişecekti.

Nihayet 28 Kasım Pazartesi günü ‘Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Anayasa Değişikliği Önerisi’ açıklandı. Büyük bir gündü! Toplantıya katılanlar salonun düzenine hayran kalmışlardı. Organizasyon mükemmeldi! Sadece protokolün değil, bütün salonda kimin hangi sandalyeye oturacağı bile belliydi! “Müjdeler olsun” denildi. “Hayırlı olsun” denildi.
Öneriyi olumlu bulanlar övgülerine hep aynı yerden başladılar. Ortak cümle şöyleydi:  
“farklı siyasi geleneklerden gelen, farklı ideolojileri benimseyen ve farklı toplumsal kesimleri temsil eden altı partinin bu kadar kapsamlı bir metinde mutabakata varmış olması Türkiye için çok kıymetlidir”.
Ne denilebilir! Elbette kıymetlidir.
Ancak hedeflenen yapının kurulup kurulmadığına bakmadılar. Detaylardaki çağdaş dünyayı yakalayan motiflere (!) abartılı anlamlar yüklediler.
“İçeriği ne olursa olsun yine de kıymetli midir?” sorusunun gündeme gelmesine fırsat vermediler ve sessizliğe büründüler.
Öneriyi tarafsız bir bakışla, usulden ve esastan analiz edenler de oldu. Ben bu anlamda iki akademisyene referans vererek devam etmek istiyorum.
İlk referansım, anayasa konusunda otorite kabul edilen akademisyen Prof. Dr. Ergun Özbudun’un 11 Aralık Pazartesi günü perspektifonline’da yayınlanan yazısı. (Yazının tamamını okumak isteyenler için: https://www.perspektif.online/altili-masanin-anayasa-onerisi/)
Ergun hoca, yazısına altılı buluşmanın ne kadar değerli olduğunu anlatarak başlamış. Hoca kişisel eğiliminin ‘bardağın boş tarafından çok, dolu tarafına bakmak olduğunu’ itiraf ederek devam ediyor:
“Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini, projenin özüne ve ruhuna ciddi şekilde zarar vereceğine inanıyorum”.
Sonrasında bunun sebebini açıklıyor:
“Cumhurbaşkanının halkça seçilmesi, altı muhalefet partisi lider ve sözcülerinin uzun zamandan beri savundukları parlamenter rejim ilkelerine uygun, tarafsız ve sembolik yetkili bir Cumhurbaşkanı ideali ile bağdaşmamaktadır”.  
Ve hoca son noktayı koyuyor:
“Halkça seçim, Altılı Masa liderlerinin ve sözcülerinin ısrarla savundukları “tarafsız” Cumhurbaşkanı idealini de tehlikeye atmaktadır”.

Ergun hoca, yazısını bitirirken “kesinleşmiş bir metin değildir” diyerek, “seçimden sonra TBMM’ye intikal ettiğinde komisyonlarda ve genel kurulda değişikliklere uğrayacaktır” diyerek gönlünü ferahlatmaya çalışmış. Oysa hoca da biliyor ki, esas yörüngesinden sapmış bir taslak, sonradan yapılacak değişikliklerle düzeltilemez. Düzeltilse bile o artık önceki metin değildir.
Diğer referansım Altılı Masa çevresinin (Örneğin Taha Akyol’un) referans vermelere doyamadığı Prof. Dr. Kemal Gözler’in bir yazısı. (Yazının tamamını okumak isteyenler için: https://www.anayasa.gen.tr/altili-masa-elestiri-1.htm)
Gözler hoca titizlikle ördüğü yazısını adım adım ilerletiyor:
“Önce Altılı Masanın hazırladığı “Anayasa Değişikliği Önerisi” kitapçığının kapak sayfasından bir kesiti aşağıya kopyalayayım: Görüldüğü gibi anayasa değişikliği teklifinin başlığı “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Anayasa Değişikliği Önerisi”. Yani başlığa bakarak parlâmenter sistemin, bu anayasa değişikliği teklifinin temelini oluşturduğunu söyleyebiliriz”.
Tekrar olsa da hocanın yolunu takip edelim:
“Zaten “Anayasa Değişikliği Önerisi”nin “Genel Gerekçe”sinin daha ilk paragrafında da Anayasa Değişikliği Önerisinin amacı şu cümleyle açıklanıyor: “Bu anayasa değişikliğinin amacı, Türkiye’de yönetimde keyfiliğe yol açan, anayasal hak ve hürriyetleri güvencesiz bırakan, hukuk devleti mekanizmalarının tamamını aşındıran Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemini yürürlükten kaldırmak ve Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme geçişi sağlamaktır”. Görüldüğü gibi Altılı Masaya göre önerdikleri Anayasa Değişikliğinin amacı parlâmenter sisteme geçiştir”.
Ve Kemal Gözler hoca hüküm cümlesini olanca netliğiyle (ve ağırlığıyla) koyuyor:
“Sözü uzatmadan söyleyeceğimi söyleyeyim: Altılı Masanın “Anayasa Değişikliği Önerisi”nin “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem” getirdiği iddiası muazzam bir yalandır.”
Ortaya çıkan tabloyu gözlerinizin önüne sereyim:
Kapağında “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Anayasa Değişikliği Önerisi” yazan dosyanın içeriği bu başlığı anlatmıyor.
Kısacası; Sistem önerisi çöktü. Bugüne kadarki işlevi, “Altılı Masa ciddi çalışıyor” dedirtmek, kamuoyunu oyalamaktı. Görevini tamamladı ve bir kenara kondu.