Hasan ÇÖLMEKÇİ

    Hasan ÇÖLMEKÇİ


    İZMİR İKTİSAT KONGRESİNİN TARİHİ BİNASINI KİM YIKTI?

    22 Ocak 2022 - 16:06

    İzmir Valisi Yavuz Selim Köşger cuma günü gazetecilerle yaptığı kahvaltılı toplantıda, kentte tartışma konusu olan Atatürk Kültür Merkezi'nin, binası çürük olan İl Emniyet Müdürlüğü'ne geçici olarak tahsis edileceği konusunda bilgiler verdi.
    Vali bey bir bardak suda, hatta içinde su olmayan bardakta fırtına koparıldığını söyledi.
    Haksız değildi.
    Çünkü aynı bina geçici olarak valiliğe tahsis edilirken sesini çıkarmayanlar, konu emniyet olunca birden aslan kesildiler.
    Sanki emniyet birimleri bu devlete ait değil.
    Atatürk adının silinmeyeceği, yeni emniyet binası inşa edilinceye kadar polis birimlerinin AKM'yi kullanacağını söyledi.
    6 aydır araştırma yaptıklarını, uygun bir bina bulunamadığı için AKM'nin seçildiğini, eğer önerisi olan varsa, uygun görülürse AKM'den vazgeçileceğini dile getirdi.

    Hadi bakalım... Sadece eleştirmek olmaz. Bulun uygun bir bina...

    Aynı toplantıda Vali Köşger bir de soru sordu:
    "İzmir’in kurtuluşu ile ilgili, Atatürk ile ilgili en önemli 3 konuyu sayın desem neleri sayarsınız? Birincisi Hasan Tahsin, ikincisi 9 Eylül, üçüncüsü ise Atatürk'ün katıldığı İzmir İktisat Kongresi'dir. Size soruyorum; İzmir İktisat Kongresi binası nerede, binaya ne oldu? Ben yerini tespit ettim. Otopark yapılmaya çalışılıyor. Bir kısmı tescilli, bir kısmını da tescillemek üzere yazı yazdım ve orayla ilgili bir çalışma başlattım. İzmir’in bir kongre binasına da ihtiyacı var. İzmir’de iktisat kongresini bir daha yapacak olsak yer sorunu var. İzmir İktisat Kongresi binası ile ilgili bir çalışma başlatıyoruz.”

    Biliyorsunuz, AKM'nin emniyete geçici tahsisine en güçlü CHP milletvekilleri karşı çıktı.

    Sadece adından ötürü Atatürk ile bağıntılı olan bu binanın tarihi bir misyonu yok.
    Ama İzmir İktisat Kongresi'nin ve onun yapıldığı binanın Türkiye Cumhuriyeti tarihi ve Atatürk ile doğrudan bağıntısı var.


    Sahi bu bina İzmir'in neresindeydi? Ne oldu bu binaya?

    Önce biraz bilgi aktarayım.

    İzmir İktisat Kongresi, 17 Şubat 1923 günü Manisa temsilcisi Kazım Karabekir, Asım ve Fevzi Çakmak Paşalar ile Rus Büyükelçisi Aralof ve Azerbaycan Büyükelçisi İbrahim Abilof'un katılımları ile başladı.

    Kongre, yeni Türkiye'nin İktisat Politikasını belirlemek amacıyla yapıldı. Mustafa Kemal Paşa açış konuşmasında şunları söyledi:
    "Yeni Türkiye'mizi layık olduğumuz düzeye eriştirebilmemiz için mutlaka ekonomimize birinci derecede önem vermek zorundayız.
    ...Bu kongre gerçek kurtuluş demek olan iktisadi gelişme ve kalkınmanın ilkelerini saptayacak bir kongredir, tarihe öyle geçecektir."

    Yani kurtuluş sonrası Türkiye'nin iktisadi bakış açısını belirleyen en önemli olay, İzmir İktisat Kongresi'dir.

    Kentin en önemli binaları büyük yangında zarar gördüğünden kongrenin yapılacağı binanın seçilmesi zor olmuş. Sonunda, konumu ve büyüklüğü nedeniyle, bir ara Osmanlı Bankası'nın deposu olarak kullanılan, 1922'nin hemen öncesinde Aram Hamparsumyan'ın sahibi olduğu üzüm-incir işletmesi binası tercih edilmiş.



    Ama ne yazık ki o bina günümüze kadar yaşatılamamış. 1970'li yılların ikinci yarısında, zamanın İzmir Belediye Başkanı CHP'li İhsan Alyanak tarafından yıkılmış.
    Kimsenin sesi çıkmamış.
    Aradan 30 küsur yıl geçtikten sonra; DSP'li (CHP'ye geçti) bir belediye başkanı rahmetli Ahmet Piriştina tarafından hatırlandı.



    Konak 860 sokakta kongrenin yapıldığı binanın arsasına İzmir İktisat Kongresi Anıtı dikildi.
    Anıt, yaklaşık 2.5 metre yüksekliğindeki 4 nikel sütundan oluşuyor.
    Sütunlar, kongreye katılan tüccar, sanayici, işçi ve çiftçi gruplarını sembolize ediyor. Sütunların hemen arkasında kongrenin yapıldığı binanın fotoğrafı bulunuyor.
    Yıkılan binanın arazisi İzmir'in gayrimenkul zengini Ayla Ökmen'e ait.
    Geçen yıl vefat eden kira geliri rekortmeni Ökmen'in muvafakatiyle yapılmış olan anıtın açılışı 24 Eylül 2001 tarihinde gerçekleştirilmişti.



    Şimdi o arsa açık otopark olarak kullanılıyor.

    Ve yine CHP'li Tunç Soyer yönetimindeki belediye; o arsaya altında dükkanların olduğu bir otopark yapılması isteğine yol veriyordu ki Vali Yavuz Selim Köşger "dur" dedi.
    Böylece Atatürk ve İzmir'le ilgili bir tarihin tamamen yok edilmesinin önüne geçildi.
    Asıl buna bakmak gerek...
    AKM için ayağa kalkanlar, İzmir İktisat Kongresi'nin yapıldığı yere inşa edilmek istenen otopark konu olunca sus pus olmuşlar..

    YORUMLAR

    • 1 Yorum
    • Yaşar Ürük
      10 ay önce
      Binanın sahibi hiçbir zaman Hamparsumyan olmamıştır. Sadece işletmecidir.