Nereden başlamalıyım diye düşünürken bir hafta sonu gezintimizde aklıma bir yazı fikri geldi.
Ekonomi, siyaset, gündem, sağlık vs. değil de çevreden başlamalısın dedim kendime.
İlgi alanım olduğu için doğada yürümeyi ve arkeolojik alanları dolaşmayı, keşfetmeyi çok severim. Yurtiçi-yurtdışı pek çok yeri gezme-görme imkanım oldu.
Yine bir hafta sonu oksijeni bol, ağaçları uçsuz bucaksız, yeşilin ton ton olduğu bir dağın zirvesinde gezerken gözüm, her zamanki gibi çevreye atılan çöplere takıldı.
İşte o anda sordum kendime:
İnsanlarımız neden çöplerini doğaya atıyorlar (atmak istiyorlar)?
Evde yaşarken çöpümüzü evimizin içine atmazken neden dışarıya çıktığımızda birden çevreyi çöp tenekesi haline dönüştürüyoruz?
Evimiz tertemiz olsun diye onu kırklayarak sık sık temizliyor, koltuklarımızın üzerlerine örtüler örtüyor, ayakkabılarımızla içeri girmiyor, eve toz girmesin diye kapıları açmıyor ya da böceklenmesin diye ilaçlarken…
Evimize karşı bu kadar titizken neden çevreye karşı bu kadar umursamaz davranıyoruz?
Üstelik atılanların naylon torba ve plastik ya da cam şişe, bebek bezi gibi şeyler olduğunu görünce daha da çileden çıkıyorum.
Durup düşündüm bu sefer.. Bize bu eylemi yaptıran, bizi umursamazlaştıran itici gücün adı nedir?
Ekonomik şartlar, sosyal şartlar, psikolojik şartlar, eğitim durumlarımız, ailevi meseleler ve daha pek çok sebep sıralayabiliriz.
Ama baskın olan bir şey olmalı!
Eğitimsizlik gibi klişe bir cevap değildi aradığım tabi ki.. Daha altlarda derinlerde bir neden olmalıydı.
Yurtdışında gezerken göremediğim ufacık bir kağıt parçasının bile atılmama sebebinin para cezası gibi bir yaptırımın karşılığında yapılmış duyarlı bir davranış olma ihtimali var mıydı?
Yoksa farkında mı değildik/umursamıyor muyduk?
Nasıl farkında olur insan?
Çevreyi kirletmeme konusunun üzerinde düşünürse ya da bir şey okursa veya biriyle tartışırsa herhalde farkında olur diye düşünüyorum. İşte o zaman davranışını da görür ve ne yapması gerektiğini kendi kendine görmüş olur.
Bu süreci yaşayamıyorsa da o zaman devreye cezai yaptırımlar girmeli. Şu anda çevreyi kirletme para cezası 50 lira.
Karşılaştırmak adına Almanya’ya bakacak olursak; 20 eurodan 75 euroya kadar, hatta daha da yüksek miktarlarda para cezaları uygulanıyor. Ayrıca yine Almanya’da sivil üniformasız görevliler sürekli bu cezaların uygulanmasını denetliyor.
Peki sosyal baskı oluştursak?
Örneğin; “Bir şey düşürdünüz sanırım..” diyebilsek gayet iyi bir sosyal baskı olmaz mı?
Sayılarla daha iyi anlayabiliriz diye yine her yerde olan istatistikleri aşağıda görebilirsiniz.
Plastik torbalar 10-1000 sene
Plastik şişeler 500 sene
Sigara izmaritleri 10-12 sene
Teneke kutular 50 senede doğada ayrışıyor.
Aslında toplumumuzun kolektif bilincinin bizlere öğrettiği çok güzel sözler var… Gelin hatırlayalım:
Temizlik imandan gelir.
Aslan yattığı yerden belli olur.
Herkes kapısının önünü süpürse sokak tertemiz olur.
YORUMLAR