Romanya bütçe ve ekonomi önlemleriyle güçleniyor

Maria Pașcalău

Romanya Hükümeti, dün akşam mali ve bütçe önlemlerini içeren Acil Durum Kararnamesi’ni, kamuoyunda “Trenuleț Kararnamesi” olarak bilinen düzenlemeyi kabul etti. Başbakan Ilie Bolojan’ın açıklamasına göre, kararname 2026 yılı bütçesi onaylanana kadar devletin işleyişini güvence altına almayı ve bütçe istikrarını sağlamayı hedefliyor. Bu düzenleme, aynı zamanda ekonomik çevreler için öngörülebilirlik sunuyor.

Başbakanın paylaştığı verilere göre, devletin harcamaları geçen yıla kıyasla düşmüş durumda. Kasım ayında bütçe açığı %6,4 seviyesine gerilerken, 2024’te bu oran %7,15 idi. Yaklaşık 121 milyar ley olan bütçe açığı, geçen yılki 125 milyar leyle karşılaştırıldığında 4 milyar ley tasarruf sağlandığını gösteriyor. Hükümet, 2026 için %6–%6,5 aralığında bir açık hedefliyor.

Harcamaların azaltılması ve mali sorumluluk
Kararname, bütçe harcamalarını azaltacak önlemleri içeriyor. Siyasi partiler ve ulusal azınlık örgütlerine ayrılan ödenekler %10 azaltılırken, sosyal yardım alanında ek harcama artışı gerektiren bazı önlemler ertelendi. Kamu işletmeleri için daha sıkı harcama kontrolü ve mali sorumluluk kuralları getirildi.

Ekonomik canlanma ve yatırımlar
Hükümet, ekonomik canlanmayı desteklemek amacıyla ciro üzerinden alınan vergiyi 2026 yılında %1’den %0,5’e düşürdü. 2027’den itibaren bu vergi tamamen kaldırılacak ve yerine hassas harcamalar ile bağlı şirketlerin vergilendirilmesi getirilecek. Mikro işletmeler için %1 oranında tek vergi uygulanacak, 2027’de inşaat vergisi kaldırılacak, seralar ve tarımsal yapılar için tam vergi muafiyeti sağlanacak.

Vergi sadeleştirmeleri ve dijitalleşme
E-Fatura sisteminin kapsamı genişletilecek ve KDV yönetimi dijital olarak sadeleştirilecek.

Kırılgan gruplara destek
Asgari ücretin 300 ley’lik kısmı için vergi muafiyeti 1 Temmuz 2026’ya kadar devam edecek, enerji kuponları uzatılacak, kırılgan tüketiciler için mevcut kriterler korunacak ve okullardaki “Sağlıklı Yemek” Ulusal Programı sürdürülecek.

Yerel yönetimlere destek
Yerel yönetimler, PNRR projeleri için Hazine’den 500 milyon ley kredi alabilecek, merkezi ısıtma sistemleri için 200 milyon ley fon ayrılacak ve geçici önlemlerle 2026 bütçesi kabul edilene kadar faaliyetlerin devamı sağlanacak.

Vergi kaçakçılığıyla mücadele
Kararname, özel tüketim vergisine tabi ürünlerin yetkilendirilmesini ANAF bünyesinde merkezileştiriyor, risk değerlendirmesi için komisyon yeniden kuruluyor ve enerji ürünleri ithalatçıları için mali teminatlar getiriliyor.

Hükümet, bu önlemlerle 2026’da dengeli bir bütçe sağlamayı, yatırımları desteklemeyi ve ekonomik büyümeyi teşvik etmeyi amaçlıyor.