'Depremde hasar gören tarihsel yapılar onarılmalı'

Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremlerde binlerce can kaybı yaşanmasının yanında tarihi ve kültürel varlıklar da zarar gördü. Depremlerde Hatay'ın Kırıkhan ilçesindeki Darb-ı Sak Kalesi ve 16'ncı yüzyılda Sokullu Mehmet Paşa tarafından Mimar Sinan'a yaptırılan Sarı Selim Cami'nin minaresinin bir kısmı ve Hatay'ın tarihi Uzun Çarşısı, 152 yıllık İskenderun İtalyan Latin Katolik Kilisesi büyük oranda yıkıldı. Gaziantep'te ise Gaziantep Kalesi'ne ait bazı burçlar, Tarihi Antep Evleri, Şirvani Cami'nin doğu duvarıyla kubbesi, Karagöz Cami ve Karatarla Cami yıkılan tarihi yapılar oldu.  Adıyaman'da, ilin en eski camisi olma özelliğine sahip olan Adıyaman Ulu Cami ve Karakuş Tümülüsü'nde yer alan 2 bin yıllık tokalaşma sütunu depremde yıkılan yapılar arasında bulunuyor. Diyarbakır'da ise UNESCO tarafından dünya mirası olarak belirlenen Diyarbakır Kalesi'nin bazı bölümleri hasar gördü. Malatya'da ise 13'üncü yüzyılda Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat tarafından inşa edilen Ulu Cami ve Hacı Yusuf Taş Cami'leri ile Osmaniye'de bulunan Enver-ül Hamid Cami yıkılan yapılar arasında yer aldı. Depremin merkezi olan Kahramanmaraş'ta ise müzeler yerle bir oldu. Yaşar Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu Turizm Bölümü Başkanı Prof. Dr. Orhan İçöz, hasar alan ve yıkılan tarihi ve kültürel varlıklarla ilgili bilgi verdi. Prof. Dr. İçöz, deprem bölgesindeki yaraların sarılmasından sonra bölgenin yeniden turizme kazandırılması için önerilerde bulundu.

TARİHİ DEĞERLER

Depremden en fazla etkilenen illerden biri olan Hatay'ın Antakya ilçesinde turizm değeri yüksek olan çok sayıda tarihi eserin hasar gördüğünü ve bir kısmının yıkıldığını söyleyen İçöz, "Bunlar arasında Roma döneminde ışıklandırılan ilk cadde olan Kurtuluş Caddesi, sinema salonu olarak tasarlanan ve Hatay Devleti'nin kurulmasından sonra meclis binasına dönüştürülerek Hatay'ın Türkiye Cumhuriyeti'ne katılmasına kadar meclis binası olarak kullanılan Hatay Meclis binası, Sarımiye Cami ve Hatay'daki en büyük ve en eski cami olarak kabul edilen Antakya Ulu Cami, Antakya'da yer alan Hıristiyanlığı yaymak amacıyla Antakya'ya gelen havariler Yahya ve Yunus'a ve onlara inanan ilk kişi olan Habib-i Neccar'a ait olduğu düşünülen mezarlara ev sahipliği yapan Habib-i Neccar Cami en fazla göze çarpanlardır" dedi.

2 BİN YILLIK TİTUS TÜNELİ SAĞLAM KALDI

İçöz, M.Ö. 300'de Büyük İskender'in generallerinden Seleukos I. Nikator tarafından yaptırılan ve İstanbul'daki surlardan sonra Türkiye'deki en uzun surlara sahip olan Hatay Kalesi'nin kalıntılarının ve Titus Flavius Vespasianus tarafından yaptırılan 2 bin yıllık Titus Tüneli'nin sağlam durumda olduğu bilgisini verdi. Adıyaman'da ise dünyanın halen kullanılmakta olan en eski köprüsü olan Cendere Köprüsü'nde ise herhangi bir hasar oluşmadığını söyledi.

İçöz, Adıyaman'da yer alan Kommagene kralı Antiochos Theos tarafından Nemrut Dağı'nın tepesine yaptırılan dev heykellerin yanı sıra Şanlıurfa'da dünya tarihine ışık tutan birçok tarih öncesi yapının gün yüzüne çıkarıldığı Göbeklitepe, Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi, dünyanın en büyük mozaik müzesi olan Zeugma Müzesi ve Hıristiyanlığın en eski kiliselerinden biri olarak kabul edilen Antakya'daki Aziz Pierre Kilisesi'nin de depremden zarar görmeden kurtulan tarihi değerlerden olduğunu kaydetti.

EKONOMİK ZARARLARIN TELAFİSİ İÇİN TURİZME ÖNEMLİ GÖREVLER DÜŞÜYOR

Depremin verdiği hasar sonrası turizm adına yapılması gerekenlerden bahseden Yaşar Üniversitesi Turizm Bölümü Başkan Prof. Dr. Orhan İçöz, "Hasarın ekonomik hacminin 100 milyar dolar civarında olacağı hatta bu rakamı bile aşacağı tahmin ediliyor. Dolayısıyla depremin yarattığı olumsuzlukların tamiri uzun bir süre ülke gündeminde kaçınılmaz olarak yer alacak. Bu ekonomik zararların telafisi açısından turizme de önemli görevler düşüyor. Bu konuda atılması gereken ilk adım olarak turizm varlığı niteliğindeki hasar gören tüm tarihsel yapıların hızlı bir şekilde eski durumuna getirilmesi, bölgedeki genel alt yapıyla birlikte turizm alt yapısının ve elbette konaklama tesislerinden oluşan üst yapıların da dikkatli bir şekilde gözden geçirilerek hizmete sunulması gerekir" dedi.

Bölgedeki otellerin sağlamlık tespitinin yapılıp, sağlam olanların verilecek resmi bir belge ile hizmete açılmasının bölge turizminin yeniden canlanması için önemli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. İçöz, "Bölgedeki havaalanları ile diğer ulaşım sistemlerinin de etkin bir şekilde devreye girmesi ile bölge turizminin birkaç yıl içinde canlanması sonucu bölge ekonomisinin yeniden üretkenliği artacak ve depremden etkilenen bölge insanları için önemli bir gelir kapısı olması sağlanabilecektir" diye konuştu.