Denizli'den bilim dünyasına yeni bir tür

Denizli’den bilim dünyasına yeni bir tür: Cephalaria cameliensis

İZMİR (Ege Ajans) – Denizli’nin Çameli ilçesinde yapılan bilimsel çalışmalar sonucunda bitki literatürüne yeni bir tür kazandırıldı. Emekli Fen Bilgisi Öğretmeni Rıfat Özdemir’in doğa yürüyüşü sırasında fark ettiği pelemir bitkisinin, bilim dünyası için yeni bir tür olduğu belirlendi. Yapılan değerlendirmeler sonucunda bitkiye “Cephalaria cameliensis”, Türkçe adıyla “Çameli pelemiri” ismi verildi.

Türkiye florası, bilim insanlarının yürüttüğü arazi ve laboratuvar çalışmaları sayesinde her yıl yeni türlerle zenginleşmeye devam ediyor. Denizli’nin Çameli ilçesinde yaklaşık iki yıldır sürdürülen Biyoçeşitlilik Envanteri çalışmaları kapsamında tespit edilen bitki, Ege Üniversitesi Botanik Bahçesi ve Herbaryum Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Yıldırım ve ekibinin incelemeleri sonucunda bilim dünyasına tanıtıldı.

Keşif sürecine ilişkin bilgi veren Prof. Dr. Hasan Yıldırım, bitkinin ilk olarak bölgeyi yakından tanıyan emekli öğretmen Rıfat Özdemir tarafından fark edildiğini belirtti. Yıldırım, Akdeniz Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümünden Prof. Dr. Ramazan Süleyman Göktürk ile birlikte yapılan morfolojik incelemelerin, türün mevcut Cephalaria türleriyle örtüşmediğini ortaya koyduğunu söyledi. Türün yakın akrabalarından moleküler düzeyde ayrıldığını gösteren ISSR analizlerinin ise Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Fen Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Ergun Kaya tarafından gerçekleştirildiğini ifade etti. Bilimsel çalışmanın, taksonomi alanında saygın dergilerden Phytotaxa’da yayımlandığını aktardı.

“Tür, yoğun otlatma baskısı altında”

Araştırma sonuçlarına göre Cephalaria cameliensis’in yalnızca Denizli–Çameli ve Muğla–Fethiye arasında kalan dar bir alanda, 1350–1850 metre yükseltiler arasında yayılış gösterdiğini belirten Prof. Dr. Yıldırım, türün yaprak ve çiçek özellikleri bakımından yakın akrabalarından belirgin şekilde ayrıldığını vurguladı. Türün sınırlı yayılışı ve yoğun otlatma baskısı nedeniyle, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) kriterlerine göre “Tehlikede (EN)” kategorisinde değerlendirilmesinin önerildiğini söyledi.

“Türkiye, Cephalaria cinsi için önemli bir merkez”

Cephalaria cinsinin dünya genelinde yaklaşık 100 türle temsil edildiğini aktaran Prof. Dr. Yıldırım, Türkiye’nin bu cins için önemli bir çeşitlenme merkezi olduğunu ifade etti. Son keşiflerle birlikte Türkiye’deki Cephalaria tür sayısının 49’a, endemik tür sayısının ise 25’e yükseldiğini belirten Yıldırım, bu durumun Anadolu’nun biyolojik çeşitlilik açısından küresel önemini bir kez daha ortaya koyduğunu dile getirdi.

Prof. Dr. Yıldırım, Çameli’nin doğasına sahip çıkan yapısıyla bu keşifte önemli bir rol oynadığını vurgulayarak, çalışmalara verdikleri destek nedeniyle Çameli Belediyesi ve Belediye Başkanı Cengiz Arslan’a teşekkür etti. Yıldırım, benzer keşiflerin Anadolu’nun henüz tam anlamıyla keşfedilmemiş biyolojik zenginliğini gözler önüne serdiğini sözlerine ekledi.